CAMİLER VE MESCİTLER

AKTEKKE (MADER-İ MEVLANA) CAMİ:

Karaman il merkezinde, Karamanoğulları Dönemi'ne ait olan cami, merkezi tek kubbeli, yüksek minareli bir yapıdır. Yapılış tarihi 1371'dir. Caminin son cemaat yerini, iki mermer sütun ve yan duvarların üzerine dayanan üç kubbe örter. Giriş kapısının sağında ve solunda iki mihrpçık vardır. Giriş kapısında, mermer kemerin üzerine bir Mevlevi sikkesi işlenmiştir. Cami içerisinde, sol tarafta ayrılmış mekanda, Mevlana'nın annesi ve yakınlarına ait, 21 adet taştan yapılmış sandukalı mezar bulunmaktadır.

YUNUS EMRE CAMİİ:
Karamanoğulları dönemine ait cami, Karaman'ın Kirişçi Mahallesi'ndedir. Kesme taştan, merkezi kubbeli bir yapıdır. Caminin son cemaat yerinde dört paye üzerine ortada oval, yanlarda yuvarlak kubbeler yer alır. Kubbeye, içten dört köşede yarımşar kubbe ile geçilir. Stalaktitli alçı mihrabı, geometrik ve kıvrık dal motifleri nesih yazı ile dekore edilmiştir. Daha önce birçok onarımla orjinalliği bozulan cami, 1994 yılında aslına uygun olarak yeniden restore edilmiştir. Caminin bitişiğinde, kesme taştan yapılmış, üstü tonoz kubbeli Yunus Emre Türbesi yer almaktadır. Ünlü Türk düşünürü, Mutasavvıf Yunus Emre’nin kabri yer almaktadır. Cami ismini de YUNUS EMRE’ den almaktadır.

İMARET CAMİİ: 
Merkez İmaret Mahallesinde,  Karamanoğlu 2. İbrahim Bey tarafından yaptırılmıştır. İmaret (Aşevi) olarak, kesme taştan merkezi kubbeli, iki katlı yüksek minareli olarak, içinde odalar bulunan bir camidir. Mescit, tophane, şifa yurdu, medrese ve aşevinden meydana gelen bir külliye halinde 1433 yılında yapılmıştır. Caminin bitişiğinde batısında İbrahim Bey’in mezarı (türbesi) kuzeyinde çeşmesi yer alır. İmaret’e ait ahşap iki kapı kanadı, Karaman Ahşap Sanatının tüm özelliklerini yansıtır. Her iki kapıda nezih bir yazı ile “Kapı açıktır giriniz, malı  mübahtır yiyiniz” ibaresi yazılıdır. Bu kapılar İstanbul Türk ve İslâm eserleri müzesince korunmaktadır.

SAADETTİN ALİ BEY ( EBUL FETİH) MESCİDİ:
Karaman merkezde, Selçuklu devrine ait eserlerdendir. Hastane caddesi üzerinde Hatuniye Medresesinin batısındadır. Mescit kitabesini koruyarak günümüze kadar gelmiştir. Mescit 1247 yılında Selçuklu Sultanı 2. Keykavus’un hükümdarlığı zamanında Ebu Bekir oğlu Saadettin Ali tarafından yaptırılmıştır. Yapı, türbe ve mescit olarak iki bölümlüdür. Girişin karşısında stalaktitli taş mihrabın yanlarında spiral sütunceler yer almaktadır.

AĞA (ZEYNEL ABİDİN) CAMİİ:
Karamanoğlu devrine aittir. Karaman Topucak Mahallesi Dahak sokakta yer alan yüksek minareli dört sütunlu enine iki sahınlı plan arz eden bir yapıdadır. Üzeri kiremit kaplı ve kırma çatılıdır. Arka bahçesinde antik sütunlardan faydalanarak yapılan çokgen planlı bir şadırvan vardır. Cami, Abdurahmanoğullarıdan Çavuşoğlu El-Hac Zeynel Abidin tarafından yaptırılmıştır. Caminin mihrabı mermerden, minberi ise taştan yapılmış olup, bezemesizdir. Caminin kesme taştan yapılmış minaresi görkemli  ve dikkat çekicidir.

ARABOĞLU CAMİİ:
Karamanoğlu devrinin en görkemli camilerindendir. 1374-1420 yılları arasında yapılmıştır. Merkezde Topucak Mahallesinde, Cumhuriyet ilköğretim okulu karşısındadır. Dikdörtgen planlı camide kıble duvarına paralel uzanan dört sahın vardır. Üzeri düz bir çatı ile örtülü, sade bir yapıya sahiptir. Mihrap, güney duvarında bir niş biçiminde olup taştan yapılmıştır.  Çatıda biriken suların akması için yapılan olukta bitkisel süs, bir ejder başı ile birleştirilmiştir.

PİR AHMET CAMİİ:
İç kale altında, Hisar Mahallesinde yer alan Karamanoğlu eserlerindendir. Duvarları kesme taştan yapılmış olup günümüz de yeniden restore edilmiştir.

DİKBASAN (FASiH) CAMİİ:
Karaman'ın Mansurdede Mahallesi'nde bulunan cami, enine plan gösteren kufe tipinde bir yapıdır. Karamanoğulları döneminde, 1493 yılında yapılmıştır. Üst örtü, daha önce yığma sütun ve kemerler üzerine düz toprak damlı iken, sonradan kiremit çatı yapılmıştır. Düz tavan doğrudan 12 sütun üzerine oturur. Kemerleri taşıyan sütunların yan taraflarına konsol ve sarkıtlar işlenmiştir. Minberi, ahşap malzeme ile birbirine geçmeli olarak yapılmış ve geometrik motiflerle bezenmiştir. Şerefesinin altı mukarnaslarla süslü olan tuğla minaresi sonradan yapılmış ve 1901 yılında da onraım görmüştür.

ÇELEBİ CAMİİ:
Gazidükkan Mahallesinde yer alan, kesme taştan yapılmış olan cami, dört köşesinde dilimli kubbelerle süslenmiş, tek sağır kubbelidir. Kubbe sonradan taş kaplama ile örtülmüştür. Önünde dört yığma sütunun ve üç kemerin tuttuğu ahşapla örtülü son cemaat yeri vardır. Caminin mihrabı sarkıtlar ve kabartmalarla süslüdür. 15. yüzyıl sonlarında yapıldığı sanılmaktadır.

HACI BEYLER CAMİİ:
Karaman'ın Külhan Mahallesi'nde, Aktekke caminin karşısında yer alır. Seyfeddin Hacı Beyler tarafından  1356 yılında yaptırılmıştır. Kufe taştan yapılmış , çatısı kiremitlidir. Batı cephesi biraz geri çekilirken, orjinal kesme taşlarla yeniden inşa edilmiştir. Basık kemerli portalindeki kitabesinin çevresi halat motifi ile dekore edilmiş, bunun altı karmaşık bitkisel ağ süsleri ile doldurulmuştur. Bir süre İl kütüphanesi olarak kullanılan cami 1989 yılından bu yana tekrar cami olarak açılmıştır.

KARABAŞ VELİ KÜLLİYESİ-SİYAHSER CAMİİ:
Karaman'ın siyahser Mahallesi'nde yer alan, kesme taştan cami, tekke, imaret ve türbeden meydana gelen iki bölümlü bir yapıdır. Karamanoğulları dönemine aittir. Soldaki birinci bölüm olan cami, üç sıra halinde kemerli sütunlar üzerine oturan düz damlıdır. Giriş kapısının üzerinde, II. Abdülhamit'e ait bir tuğra vardır. Kuzey duvarına bitişik imaret bölümü tonozlarla örtülü, üç eyvanlı, merkezi büyük kubbeli bir yapıdır. Mekanın tam ortasında 12 kenarlı şadırvan yer alır. Diğer iki eyvanın sağında ve solunda bulunan iki pencere, tonozlu küçük hücrelere açılır. Girişin solunda, iki sütunlu, üç küçük kubbeli bölüm yer alır.

ŞEYH ALİ SULTAN CAMİİ:
Merkez, Çeltek Mahallesinde (Kazalpa) yer alır. Kurtderesi'nin beyaz kesme taşından yapılan cami, Karamanoğlu döneminde yapılmıştır. 1976 yılında restore edilmiş cami, kare plan üzerine merkezi tek kubbeli, dört köşe planlı ve üstü kubbe ile örtülüdür. Yapının kuzeyinde 50 odası olan bir medrese yer alıyordu, ancak günümüzde  bu yapıdan  eser kalmamıştır. Camii avlusunda, Osmanlı Devletinin kuruluş yıllarında Anadoluda yaşayan, büyük evliyalardan, Resullullah (S.A.V) torunlarından, Semerkant, Buhara ve Taşkent gibi ilim merkezlerinde ilim tahsil etmiş ve 1450 yılında Karaman”da vefat etmiş olan Seyyid Ali Sultan-Es Semerkandi’nin mezarı bulunmaktadır. Halk arasında cami “Şıh (Şeyh) Ali Sultan Cami” olarak da anılır.

NUH PAŞA  CAMİİ:
Osmanlı devri eserlerindendir. Merkez Koçakdede Mahallesinde yer alan kesme taştan yapılmış son cemaat yerinde üç kubbesi bulunan, merkezi büyük kubbeli bir cami, 1596 yılında Nuh Paşa tarafından yaptırılmıştır. Kubbeye geçiş, dıştan sekizgen tambur, içten ise Selçuklu üçgenleri ile sağlanmıştır.

KADİRHANE CAMİİ:
Karaman merkez kirişçi mahallesindedir. 1378 yılında yapılmış, 1962 yılında yenilenmiştir. Minaresi tahtadan olup, caminin içinde minber’in sağında Abdulkadir Geylani’nin sancaktarı, Açıkbaş Veli, Bağdatlı Şeyh Ali Baba, Şeyh Hanefi Baba ve Şeyh Bekir’in mezarları vardır.

BOYALI KADI - HİSAR CAMİİ:
Karamanoğulları dönemine ait olan cami, Karaman'ın Hisar Mahallesi'ndedir. Kesme taştan inşa edilmiştir. Kare planlı, merkezi büyük kubbelidir. Son cemaat yeride üç küçük kubbeyle örtülmüştür. Kapısının söveleri üzerine değişik renkte zıvanalı mermerle sivri bir kemer yapılmıştır. Rölyeflerle işlenmiş mihrabı taştandır.

YOLLARBAŞI ULU (Büyük) CAMİİ:
Karaman'a 15 km. uzaklıkta , Yollarbaşı kasabasında yer alan, kesme taştan yapılmış, enine planlı, kufe tipte, catısı kiremitle kaplı Karamanoğlu devri camilerindendir. Caminin bitişiğinde, küçük bir mescit yer alır. Çıkık olarak yapılmış son cemaat yerinde, başlıkları stalaktitli, üçü önde, ikisi arkada olmak üzere, taş kaideli beş ahşap sütun yer alır. Giriş kapısı cevizdendir ve içi Karamanoğlu süsleme sanatının örneklerini taşımaktadır. Stalaktitli alçı mihrabın üzerinde, iki mavi göbek çinisi ile 7 - 8 parça halinde Karamanoğulları döneminde yapılmış çinileri vardır.

KAZIMKARABEKİR BÜYÜK (NEVRUZOĞLU) CAMİİ:
Karaman'a 25 km. uzaklıkta Kazımkarabekir ilçemizdedir. Enine plan gösteren yapı, Karamanoğulları döneminin en güzel eserlerinden birisidir. Üst örtüyü tutan silindir ve kare formlu sütunlar, kıble duvarına üç paralel sahın halinde uzanır. Son cemaat yeri ahşap örtülü olup, taş kaideler üzerinde yükselen 7 ahşap sütun vardır. Minberin korkulukları ajur tekniğinde işlenmiş, bunların yanına nesih yazılar yazılmıştır. Caminin mihrabı kesme sıraltı mozaik tekniği geometrik bezemeli çinilerle kaplanmış, etrafına da altı köşeli çiniler yerleştirilmiştir.

EMİNETTİN CAMİİ:
Osmanlı devri eserlerindedir. Kazımkarabekir ilçemizdedir. Yapıldığı tarih kesin olarak bilinmemekle beraber Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferine giderken bu camiye yardım edilmesini istemiş ve İstanbul’a dönüşünde bu camiye 2 altın şamdan ile 3 İran halısı vermiştir. Eminettin camii’ne ait kıymetli eşyalar 1960 yılında Konya Mevlana Müzesine aktarılmıştır.

ERMENEK ULU CAMİİ:
Ermenek İlçesi, Gülpazar Mahallesi'ndedir. Karamanoğlu devrinde 1302 yılında Karamanoğlu Mehmet Bey tarafından yaptırılmış bir camidir. 1543 yılında İshak Beyzade Hacı Seydi Ali tarafından bazı eklemeler yapılmıştır. 6 kemer üzerine oturtulmuştur. Kesme taştan inşa edilen cami, kabartmalarla süslü alçı mihrabına çeşitli şekillerde mavi çiniler serpiştirilmiştir. Çınar ağacından yapılmış olan kapının üzerinde, güzel hat sanatı örnekleri vardır.

SİPAŞ CAMİİ:
Ermenek’tedir. Minarenin mimarı değeri büyüktür, kapı oymaları çok zengindir. Karamanoğlu devri eserlerindendir.

ERMENEK AKÇA MESCİDİ:
Ermenek ilçemizde Akçamescit Mahallesi'ndedir. 1300 yılında Hacı Ferruh tarafından yaptırılmıştır. Karamanoğullarının en eski eserlerindendir. Üç kitabesi mevcuttur. Çınar ağacından yapılan iki kanatlı kapısı, Karamanoğlu devrinin işleme sanatının inceliklerini yansıtmaktadır.

LAMOS CAMİİ:
Karamanoğullarından Halil Beyoğlu, Musa Bey tarafından yaptırılmıştır.

KARAMANOĞULLARI İMARET CAMİİ:
Ermenek ilçemizin Balkusan (Bağbelen) köyündedir, Nuresofioğlu Karaman Bey namına yaptırıldığı kitabesinde yazılıdır. İçerisinde 5 mezar vardır. Sağdan ilk mezarının Karaman Bey’e ikincisi Mehmet Bey’e aittir.

FİSANDON (DEREKÖY) KİLİSE CAMİİ:
Karaman’ın 7 km. güneyinde Fisandun (Dereköy) köyünde, bir kaya kütlesinin içine 9. - 10. yüzyıllarda kesme taştan kilise olarak yapılmıştır. Karaman Beylerbeyi olan Sinan Paşa tarafından camiye çevrilmiştir. Sol tarafına sonradan minare yapılmıştır. Haç planlı yapıda yalnız taş kullanılmıştır. Ortasında bir kubbe bulunan bu binanın dış yüzeylerinin bazıları kör, bazılarının içlerinde pancereler açılmış, dizi halindeki kemerlerle hareketlendirilmiştir.

HOCA MAHMUT CAMİİ (Darülhıffazi):
Merkez ilçede, 1451 yılında Karamanoğlu devrinde yaptırılmış, Hoca Mahmut Mahallesinde yer alan tek katlı kiremit çatılı bir camidir.

TAŞKALE CAMİİ (TAŞ MESCİD):
Karaman'a 50 km. uzaklıkta, Taşkale kasabasında kayalara oyulan buğday ambarları içinde, yine kayalar oyulmak suretiyle yapılan otantik özellikli Türkiye’de eşi olmayan bir tarihi camidir. Taş basamaklı merdivenle çıkılan mescidin taşa oyulmuş mihrabı ve dışarıya açılan üç penceresi bulunmaktadır. Bugün hala ibadete açıktır.

MEYDAN CAMİİ:
Ermenek ilçemizde, Karamanoğulları devrine ait bir camidir. Kesme taştan yapılmıştır. Minare caminin yan tarafında olup aradan yol geçmektedir.

ABDÜRREZAK CAMİİ:
Karaman’ın Gazalpaşa semtindedir. Camii yenilenmiştir. Salonda ahşap bir minaresi vardır. İlk yapanı Abdürrezak’ın adını taşımaktadır.

AKÇAŞEHİR CAMİİ:
Karaman merkez ilçeye bağlı Akçaşehir kasabasındadır. Karamanoğulları dönemine ait,  kesme taştan yapılmıştır. 20x20 metrekarelik bir plana göre yapılmıştır. Kıble duvarına paralel olarak uzanan sahınlar, kufe plan gösterir. Alçı mihrabı, zengin sarkıt süslemelidir. Tavanın mihrap bölümünde, renkli ve tezhipli bir göbek yapılmıştır. Son cemaat yeri, 6 sığma sütun üzerine oturur.

ATTARİYE CAMİİ:
Karaman merkezde, Gazipaşa caddesindedir. Camii hicri 1232, miladi 1816 yılında Hacı İsmail Efendi tarafından yenilenmek suretiyle yapılmıştır.

DAVGANDOS CAMİİ:
Karaman’ın Devgandos (Çiğdemli) köyündedir. Karamanoğlu devri eseridir. Tamamen kesme taştan yapılmıştır. Kubbesi de kesme taştandır. İnşaat sırasında ustası düşüp öldüğünden minaresi sonradan 75 basamaklı ve tuğladan yapılmıştır. Caminin kıble tarafında taş sandukalı kabir, caminin ustasına aittir. Mihrap ve minberi taştan olan cami, 16. yüzyılın ilk yarısına tarihlenen bir Osmanlı yapısıdır.

GÖKÇE KÖYÜ CAMİİ:
Karaman’a bağlı Gökçe köyündedir. 9.80x9.80 ebadındadır. Kesme taşla yapılmıştır. 1587 yılında yapılmıştır.

İBRALA (YEŞİLDERE) KİLİSE CAMİİ :
Karaman’ın doğusunda, Yeşildere (İbrala) kasabasındadır. Kesme taştan yapılmıştır. Günümüzde cami olarak kullanılan, Bizans dönemine ait bir kilise yapısıdır. Cami, dört sütunlu tipte olmakla birlikte, bir dikdörtgen meydana getiren dış duvarları ve cephelerinin kapalı oluşu ile, bu bölgenin yerli uslubunun temsilcisidir. Yapı, 1649 yılında camiye dönüştürülmüştür.

YENİ MİNARE CAMİİ:
Karaman merkezde Ahi Osman Mahallesi'ndedir. 1522 yılında cambazzade Kadı Abdurrahman Efendi tarafından kesme taştan yapılmış, merkezi büyük kubbelidir. Sütunlar üzerinde bulunan üç küçük kubbeli son cemaat yerinin kubbeleri yıkılmış, düz çatı yapılmıştır. Bu nedenle Yeni Minare adını almıştır. Merkezi kubbeye geçiş, dıştan sekizgen tambur, içten Selçuk üçgenleriyle sağlanmıştır. Kitabesi bulunmamakla birlikte, mihrabı ve minberi oymalarla süslüdür.